Thực hiện Công văn số 81/BCĐ-VHTT ngày 10/08/2023 của Ban chỉ đạo Đề án đẩy manh vận động thực hiện nếp sống văn minh huyện Xuân Trường về việc sơ kết 04 năm thực hiện Đề án đẩy mạnh vận động thực hiện nếp sống văn minh trong việc cưới, việc tang, mừng thọ và lễ hội. Sáng ngày 26/9/2023, UBND xã Xuân tổ chức hội nghị sơ kết 04 năm thực hiện Đề án đẩy mạnh vận động thực hiện nếp sống văn minh trong việc cưới, việc tang, mừng thọ và lễ hội trên địa bàn xã (từ tháng 10/2019 đến tháng 10/2023). Về dự, theo dõi, chỉ đạo hội nghị có đồng chí Bùi Thị Thắm - Chuyên viên Phòng Văn hóa thông tin huyện; đồng chí Nguyễn Duy Khánh - Bí thư Đảng ủy - Chủ tịch HĐND xã, Trưởng Ban chỉ đạo thực hiện Đề án, đồng chí Nguyễn Thanh Mạc - Phó bí thư Thường trực Đảng ủy, đồng chí Phạm Văn Vinh - Đảng ủy viên - Phó chủ tịch UBND xã. Cùng tham dự hội nghị có các đồng chí trong Ban Thường vụ, BCH Đảng ủy, Thường trực HĐND, UBND, UB MTTQ, Trưởng các Ban ngành đoàn thể, cán bộ, công chức xã; các đồng chí Bí thư chi bộ, Trưởng Ban công tác mặt trận, Trưởng xóm, Thành viên Ban chỉ đạo, Bộ phận thường trực giúp việc BCĐ và các Tổ công tác thực hiện Đề án đẩy mạnh vận động thực hiện nếp sống văn minh trong việc cưới, việc tang, lễ hội và mừng thọ trên địa bàn xã Xuân Châu.

Đồng chí Nguyễn Xuân Phú - Công chức VHXH, thành viên Ban chỉ đạo thự hiện Đề án báo cáo kết quả 04 năm thực hiện Đề án đẩy mạnh vận động thực hiện nếp sống văn minh trong việc cưới, việc tang, mừng thọ và lễ hội trên địa bàn xã

Trong thời gian 4 năm (từ tháng 10/2019 đến tháng 10/2023), thực hiện Đề án đẩy mạnh vận động thực hiện nếp sống văn minh trong việc cưới, việc tang, mừng thọ và lễ hội trên địa bàn xã đã có nhiều chuyển biến tích cực, mạnh mẽ, đạt được nhiều kết quả đáng khích lệ, cụ thể là:

1. Về việc cưới.   

- Đã được tổ chức một cách trang trọng, lành mạnh và văn minh, đúng quy định của Luật hôn nhân và gia đình và phù hợp với tập quán, truyền thống văn hóa dân tộc Việt Nam. Các đám cưới được điều chỉnh bằng Hương ước, Quy ước xóm thông qua vai trò của các tổ chức đoàn thể xã hội nên có nhiều chuyển biến theo hướng đơn giản, tiết kiệm. Các thủ tục đám cưới được tổ chức đơn giản, gọn nhẹ, không phô trương hình thức, không rườm rà, không nặng nề về đòi hỏi lễ vật, trang phục cô dâu, chú rể theo nghi lễ truyền thông dân tộc. Tình trạng tảo hôn giảm mạnh. Việc đăng ký và trao Giấy chưng nhận kết hôn được thực hiện tại trụ sở Ủy ban nhân dân xã. Trong giai đoạn 4 năm, toàn xã diễn ra 182 đám cưới; có 147 đám cưới thực hiện nếp sống văn minh (chiếm 80,77%); tổng số đám cưới vi phạm NSVM là 35 (chiếm 19,23%). 

Gương điển hình tiêu biểu như Cấp uỷ cơ sở xóm 2 đã có thành tích xuất sắc trong công tác vận động, tuyên truyền trong việc cưới của cơ sở thực hiện nghiêm theo nếp sống văn minh. Riêng đối với cán bộ và nhân dân xóm 2 năm 2020 được UBND huyện tặng Giấy khen vì có thành tích xuất sắc trong công tác tuyên truyền, vận động thực hiện nếp sống văn minh, gia đình thực hiện tốt, tiêu biểu như gia đình ông Thuấn xóm 2, gia đình ông Võ và ông Nam xóm 2…và nhiều gia đình khác trên địa bàn đã thực hiện nghiêm nếp sống văn minh trong việc cưới. 

Đặc biệt trong thời gian các đợt bùng phát dịch bệnh Covid-19: Đã có 65 đám cưới tổ chức và đại đa số các đám chỉ đến trụ sở UBND xã làm thủ tục đăng ký kết hôn theo quy định, không tổ chức đám cưới và làm cỗ mời khách, các đám đã chuẩn bị các điều kiện tổ chức thì chỉ tổ chức nội bộ trong gia đình, dòng họ, không mời khách từ các huyện, tỉnh lân cận về dự. Việc thực hiện nếp sống văn minh và các qui định của cấp trên trong phòng chống dịch bệnh được thực hiện tại các đám cưới gia đình chuẩn bị đầy đủ khẩu trang, dung dịch sát khuẩn, phun khử khuẩn toàn bộ khuôn viên tổ chức lễ cưới, hạn chế tập trung đông người tại một thời điểm. Việc cưới diễn ra ngắn gọn, trang trọng, trang phục lịch sự, phù hợp với truyền thống văn hóa dân tộc và phong tục, tập quán của địa phương. Quá trình tổ chức chấp hành các quy định của pháp luật về an ninh trật tự, an toàn giao thông, phòng chống cháy nổ…không dựng rạp, dựng xe lấn chiếm lòng, lề đường gây cản trở giao thông, đưa đón dâu không ảnh hưởng đến giao thông, phát ngôn hoà nhã, lịch sự, không sử dụng âm thanh với công suất vừa phải, khách chỉ gọn trong phạm vi gia đình.

2. Về việc tang. 

Về tổ chức đám tang cũng có nhiều chuyển biến tích cực. Người dân trên địa bàn đã có ý thức chấp hành những quy định tổ chức đám tang theo Quy ước, hương ước. Các hộ gia đình có đám tang được tổ chức chu đáo, trang nghiêm, tiết kiệm, phù hợp với tập quán, truyền thống văn hóa của từng hoàn cảnh gia đình. Việc tổ chức lễ tang, cúng, viếng đảm bảo trang trọng, phù hợp truyền thông đạo lý của dân tộc. Trong giai đoạn này, trên địa bàn tổng số đám tang là 153; trong đó số đám tang theo NSVM 148 (chiếm 96,73%); tổng số đám tang vi phạm là 5 (chiếm 3,27%). Đã có Quy hoạch nghĩa trang nhân dân đảm bảo các yếu tố về quy mô và vệ sinh môi trường. Số đám tang thực hiện hỏa táng là 33 bằng 21,57%. 

Gương điển hình tiêu biểu như Cấp uỷ cơ sở xóm 2 đã có thành tích xuất sắc trong công tác vận động, tuyên truyền trong việc tang của cơ sở thực hiện nghiêm theo nếp sống văn minh. Riêng đối với cán bộ và nhân dân xóm 2 năm 2020 được UBND huyện tặng Giấy khen vì có thành tích xuất sắc trong công tác tuyên truyền, vận động thực hiện nếp sống văn minh trong việc tang, gia đình thực hiện tốt, tiêu biểu như đám tang cụ Minh, đám tang ông Sơn xóm 2, đám tang ông Tuật xóm 1, đám tang cụ Hồng (Nuôi) xóm 4, đám tang ông Thân xóm 8… và nhiều gia đình khác trên địa bàn đã thực hiện nghiêm nếp sống văn minh trong việc tang.

Số đám tang chưa thực hiện chưa tốt các Quy ước của xóm trong nếp sống văn minh 05 đám Chiếm tỷ lệ 3,27%. Cụ thể là đám cụ Thư (Hòa) xóm 7 các con cụ đang công tác tại Cục thi hành án tỉnh Nam Định, đơn vị quân đội đóng tại Hà Nội, bệnh viện Nam Định, đám đồng chí Tính xóm 6, con đồng chí đang công tác tại Bảo hiểm xã hội tỉnh Hà Nam; đám cụ Tịch xóm 4, con của cụ công tác tại Bộ công thương, đám cụ Yến (Củng) xóm 5 các con của cụ đang công tác trong quân đội, giáo viên, cán bộ công chức từ xã đến huyện, đám đồng chí Thính xóm 5 con của đồng chí công tác trong quân đội, giáo viên…mối quan hệ rộng. Mặc dù địa phương cùng cơ sở xóm đã làm việc trực tiếp với con cụ vong, đại diện gia đình họ hiếu về thực hiện Đề án nếp sống văn minh, gia đình chuẩn bị 5 vòng hoa luân chuyển, thông báo cho các mối quan hệ với gia đình. Chủ yếu các đoàn đã sử dụng vòng hoa luân chuyển, nhưng quá nhiều đoàn nên có đoàn vẫn mang vòng hoa về viếng, do vậy số lượng vòng hoa quá nhiều.   

Đặc biệt trong thời gian các đợt bùng phát dịch bệnh Covid-19: Đã có 69 đám tang được tổ chức. Cụ thể khi có thông báo tin buồn các tập thể, cá nhân có liên quan gia đình nhà hiếu có trách nhiệm thông báo việc tổ chức tang lễ theo Quy ước của xóm, không mang vòng hoa, lẵng hoa đến viếng. Việc bảo quản thi hài đảm bảo vệ sinh môi trường, không để thi hài người chết ở nhà quá 48 giờ. Sử dụng nhạc tang phù hợp với truyền thống của địa phương, tôn giáo, âm thanh sử dụng với công suất vừa đủ. Nghi thức tang lễ được thực hiện trang nghiêm, tiết kiệm, phù hợp với truyền thống văn hóa dân tộc; hạn chế việc sử dụng vòng hoa, lẵng hoa, bức trướng. Các nghi lễ: 03 ngày, tuần 49 và 100 ngày và các tuần giỗ tổ chức gọn nhẹ, tiết kiệm, trong nội bộ gia đình. Gia đình nhà hiếu chuẩn bị đầy đủ khẩu trang, dung dịch sát khuẩn, phun khử khuẩn toàn bộ khuôn viên tổ chức tang lễ, kiểm tra thân nhiệt, khai báo y tế đối với khách đến thăm viếng, hạn chế tập trung đông người tại một thời điểm.

 3. Hoạt động Mừng thọ.

 Hàng năm, vào sáng ngày mùng 4 tháng Giêng, Ban chấp hành Đảng bộ- TT HĐND-UBND-UB MTTQ, Hội người cao tuổi xã tổ chức Lễ mừng thọ tập trung cho các cụ tại Nhà văn hoá xã. Các gia đình có các cụ đến tuổi mừng thọ chỉ tổ chức tiệc ngọt chúc mừng, rất ít gia đình tổ chức tiệc mặn và chỉ tổ chức gọn nhẹ trong nội bộ gia đình, không mời khách, không ăn uống linh đình, không sử dụng thuốc lá, hạn chế sử dụng rượu, bia; đảm bảo an toàn vệ sinh thực phẩm, an toàn giao thông, an ninh trật tự...

Đặc biệt trong giai đoạn đại dịch Covid-19 bùng phát và diến biến hết sức phức tạp thì địa phương không tổ chức Lễ mừng thọ tập trung cho các cụ tại Nhà văn hoá xã mà chia thành nhiều đoàn đến tận nhà chúc thọ và trao Giấy chứng nhận cho các cụ. 

4. Hoạt động Lễ hội.

             Hàng năm Xuân Châu có 1 Lễ hội được tổ chức: Lễ hội Thành lập làng tại Đền Thành Hoàng vào ngày 11, 12 và ngày 13 tháng Ba âm lịch. Lễ hội đã đi vào nề nếp và theo hướng xã hội hoá ngày càng cao. Phần lễ cơ bản được tổ chức theo nghi lễ truyền thống, thể hiện ở phần lễ, phần rước, tổ chức lễ dâng hương, phần hội tổ chức nhiều trò chơi dân gian, kết hợp với tổ chức văn nghệ quần chúng...

Lễ hội được tổ chức theo đúng quy định của pháp luật, đảm bảo tính trang nghiêm, được nhân dân đồng tình, ngưỡng mộ đến cúng tế rất đông, đã đi sâu vào tâm thức của người dân, không chỉ đơn giản là một nơi thờ tự thiêng liêng và cao đẹp mà phần hội sôi động, vui tươi trong dịp đầu xuân đã tạo không khí phấn khởi trong nhân dân đến tham gia vào các trò chơi dân gian như: leo Cầu ngô, bắt Vịt, kéo co, bịt mắt bắt Lợn, Cờ tướng, Cờ vua, Cầu lông... rất đông. Góp phần làm phong phú thêm đời sống văn hóa ở làng xã, bảo tôn những vốn quý của di sản văn hóa tinh thần của dân tộc. Giúp con người có ý thức đoàn kết, nhớ về cội nguồn. Công tác an ninh trật tự, an toàn thực phẩm, vệ sinh môi trường tại lễ hội được đảm bảo. Bên cạnh đó, việc bài trừ mê tín dị đoan trong lễ hội cũng được chú trọng.

         Trong giai đoạn dịch bệnh Covid-19 bùng phát và diễn biến phức tạp, địa phương chỉ đạo không tổ chức phần hội, chỉ mở cửa Đền để nhân dân đến thắp hương.

Một số hình ảnh các đại biểu tham luận tại hội nghị:

         Phát biểu tham luận tại hội nghị đa số các đại biểu nhất trí cao với báo cáo kết quả 04 năm thực hiện Đề án đẩy mạnh vận động thực hiện nếp sống văn minh trong việc cưới, việc tang, mừng thọ và lễ hội trên địa bàn xã. Đồng thời các đại biểu cũng đưa ra một số giải pháp để thực hiện có hiệu quả Đề án đó là cần nhận thức sâu sắc hơn ý nghĩa của việc thực hiện nếp sống văn minh trong việc cưới, việc tang. Coi việc cưới, việc tang và lễ hội là những nhiệm vụ trọng tâm, thường xuyên trong chiến lược phát triển kinh tế - xã hội ở địa phương. Từ đó, tăng cường đẩy mạnh công tác chỉ đạo, tuyên truyền vận động thực hiện nếp sống văn minh về việc cưới, việc tang trong đời sống Nhân dân. Phát huy vai trò nêu gương của cán bộ, đảng viên trong việc thực hiện nếp sống văn minh trong việc cưới, việc tang. Tăng cường công tác kiểm tra, giám sát việc thực hành tiết kiệm, chống lãng phí trong việc cưới, việc tang và các sinh hoạt khác đối với cán bộ, đảng viên và quần chúng Nhân dân, kịp thời chấn chỉnh, ngăn chặn, phê phán những biểu hiện cổ hủ lạc hậu, xa hoa lãng phí, hiếu danh, vụ lợi không phù hợp với yêu cầu của cuộc sống văn minh.  Hàng năm nên lấy ý kiến của Nhân dân để bổ sung, chỉnh sửa lại quy ước, hương ước cho phù hợp với tình hình thực tế. Xây dựng và giới thiệu những gương điển hình tiên tiến trong cuộc sống. Đồng thời kiên quyết xử lý nghiêm các hành vi vi phạm đối với việc cưới, việc tang. Chú trọng hình thức tổ chức giản dị, gọn nhẹ, lành mạnh, tiết kiệm, tuân thủ về an ninh trật tự, vệ sinh môi trường… Tổ chức có hiệu quả việc sơ kết, tổng kết Đề án đẩy mạnh vận động thực hiện nếp sống văn minh trong việc cưới, việc tang, mừng thọ và lễ hội. Kịp thời biểu dương động viên, khen thưởng các tập thể, cá nhân thực hiện tốt nếp sống văn minh trong việc cưới, việc tang để động viên khuyến khích phong trào ngày càng phát triển theo chiều hướng tốt đẹp.

Đồng chí Nguyễn Duy Khánh - Bí thư Đảng ủy - Chủ tịch HĐND xã, Trưởng Ban chỉ đạo thực hiện Đề án tiếp thu các ý kiến tham luận và kết luận hội nghị

         Kết luận hội nghị đồng chí Bí thư Đảng ủy - Chủ tịch HĐND xã, Trưởng Ban chỉ đạo thực hiện Đề án đánh giá cao kết quả đạt được trong 04 năm qua. Đồng thời nhấn mạnh để các nội dung của Đề án nếp sống văn hóa của xã đi vào cuộc sống, được nhân dân đồng tình và thực hiện có hiệu quả cần đẩy mạnh hơn nữa công tác tuyên truyền, nâng cao hiệu quả quản lý nhà nước về văn hóa, đưa tiêu chí thực hiện nếp sống văn minh trong việc cưới, việc tang làm tiêu chí đánh giá, bình xét các danh hiệu thi đua của cấp ủy Đảng, chính quyền, đảng viên, cán bộ, công chức, viên chức hàng năm; kịp thời động viên khen thưởng các gương điển hình tiêu biểu nhằm nâng cao về mặt nhận thức, hình thành môi trường văn hóa lành mạnh, tiết kiệm vui tươi phù hợp với hoàn cảnh, điều kiện kinh tế. Khơi dậy và phát huy những giá trị văn hóa tốt đẹp, loại bỏ mê tín dị đoan và bỏ các thủ tục rườm rà theo tục lệ cũ trong việc cưới, việc tang và lễ hội./.

Thực hiện: Nguyễn Xuân Phú - Công chức VH-TT&TT xã